Na początku lipca tego roku rozpoczęły się prace archeologiczne, stanowiące kolejny etap poszukiwań i lokalizacji sierpeckiego zamku.
O wcześniejszych badaniach i odkryciach można czytać TUTAJ (Archeologiczne rozpoznanie Sierpca etap I – 22.06.2013 – 03.07.2013) i TUTAJ (Sierpc: miastem dwóch zamków? – konferencja 14.10.2014r.).
Do tej pory prowadzone badania prowadzone były w sposób nieinwazyjny, z użyciem magnetometru, GPSu i fotografii lotniczej. Czyli, nie ma co ukrywać, dla przeciętnego mieszkańca mało interesujące i przekonywujące. Obecnie, co każdy może sam zaobserwować, typowe prace archeologiczne, a więc ziemne wykopy, odkryły imponujące pozostałości historyczne.
Prace potrwają jeszcze cztery tygodnie, na Facebooku założony został profil Szukamy zamku dla Kasztelana. Archeologiczne badania w Sierpcu, gdzie w miarę na bieżąco będą zamieszczane informacje o postępach prac i znaleziskach.
Po zakończeniu prac, sporządzeniu pełnej inwentaryzacji i opracowaniu znalezisk, wzorem minionego roku planujemy zorganizować konferencję połączoną z wystawą. Z uwagi na ogrom pozyskanych materiałów trudno podać konkretny termin ewentualnej konferencji, bierzemy pod uwagę koniec tego roku, a być może nawet początek 2016 r.
Bardziej szczegółowo, a zarazem fachowo, w tym temacie wypowiedzieli się prowadzący badania Tomasz Olszacki i Artur Różański – tekst ich autorstwa zamieszczony jest poniżej.
Tomasz Krukowski
Dyrektor Pracowni Dokumentacji Dziejów Miasta Sierpc
Mazowsze, w przeciwieństwie do Dolnego Śląska, dawnych ziem Państwa Zakonu Krzyżackiego, czy terenu Jury Krakowsko-Częstochowskiej, nie jest ziemią obfitującą w zamki. Oczywiście znany wszystkim jest warszawski Zamek Królewski, od czasów Zygmunta III Wazy pełniący funkcję rezydencji władców Rzeczypospolitej, znane są też książęce warownie w Czersku, Ciechanowie, Płocku, Gostyninie, Liwie, Rawie, Sochaczewie i Wyszogrodzie (ten ostatni zachowany tylko w postaci formy terenowej).
Na obszarze Mazowsza obecnie mieszczącym się w granicach województwa łódzkiego znajdowały się prymasowskie siedziby obronne w Łowiczu i Skierniewicach, z których w formie zaawansowanej ruiny zachował się tylko pierwszy z wymienionych. Biskupi płoccy posiadali zamek w Pułtusku, a do zestawu tego dodać trzeba zapomniane zamki zbudowane przez prywatnych właścicieli w Szreńsku i Sarnowie.
Łącznie jednak z wielkiego terytorium historycznego Mazowsza pewnie wymienić możemy tylko około piętnastu murowanych zamków; to bardzo mało.
W takim kontekście tytuł ubiegłorocznego wystąpienia na jesiennej konferencji zorganizowanej w Sierpcu, brzmiący: „Sierpc: miasto dwóch zamków?” wydawać się może co najmniej kontrowersyjny.
Piszący te słowa zdecydowali się jednak na takie postawienie problemu po przeprowadzonych w 2014 roku sondażowych pracach badawczych na terenie posesji położonej na północnym brzegu Sierpienicy – naprzeciwko kościoła farnego oraz w piwnicach dworu nazywanego „Kasztelanka”.
Te wstępne badania: archeologiczne i architektoniczne, poprzedziło poszukiwanie źródeł pisanych, starych map, a także badania nieinwazyjne Wiesława Małkowskiego.
W działania te aktywnie zaangażowali się również sierpczanie: konserwator, archeolog Andrzej Tucholski i historyk Tomasz Krukowski.
Efekty wspólnych prac badawczych przerosły wstępne oczekiwania: okazało się, że zarówno przy ulicy Farnej, jak i pod „Kasztelanką” znajdują się siedziby dawnych właścicieli Sierpca, które roboczo nazywać możemy zamkami.
W 2015 roku, dzięki zainteresowaniu tematem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków i Urzędu Miasta Sierpca zorganizowane zostały stacjonarne badania archeologiczno-architektoniczne pierwszej z wymienionych siedzib, które to prowadzone są od ubiegłego tygodnia przez Pracownię Archeologiczną „TRECENTO” z Łodzi i archeologów z poznańskiego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Jako, że wiedza o przeszłości miasta powinna dotrzeć do jak największej liczby jego mieszkańców, zdecydowaliśmy się z myślą o nich, a także innych miłośnikach historii i architektury obronnej, dzielić się postępami w pracach badawczych za pośrednictwem Internetu.
Serdecznie zapraszamy również wszystkich zainteresowanych do wakacyjnego zwiedzania naszych wykopalisk, po których z przyjemnością będziemy Państwa oprowadzać. Już teraz odsłonięte są spore połacie murów, imponujące drewniane konstrukcje, a w opracowaniu znajduje się około 3 000 zabytków. Obszerne relacje z naszych badań publikowane będą na Facebooku Szukamy zamku dla Kasztelana. Archeologiczne badania w Sierpcu: zachęcamy do lektury!
Tomasz Olszacki (Pracownia Archeologiczna „TRECENTO”),
Artur Różański (Instytut Prahistorii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu)